Wandelen langs gletsjers en ontmoetingen met wilde dieren zoals ijsberen en walrussen; een reis naar Spitsbergen is een unieke ervaring.
De reis begint in Longyearbyen
Het is zomer en we vliegen naar Spitsbergen voor een rondreis per zeilschip. Een dag voordat onze bootreis begint, landen we op de luchthaven van Longyearbyen, de hoofdstad van Spitsbergen en de enige echte plaats. Hier start je expeditie, of dat nu met je eigen zeilboot of rugzak is of, zoals bij ons, met een comfortabel zeilschip voorzien van bemanning en gidsen. Morgen pas ‘schepen we in’ dus we hebben nog wat tijd om deze aparte plek te verkennen. We voelen al de reissfeer.
Aan boord van een comfortabel zeilschip
De volgende dag lopen we in de middag naar de haven en melden we ons op het afgesproken tijdstip bij ‘ons’ schip. We maken kennis met de bemanning en de gidsen en we krijgen ons verblijf toegewezen. We hebben een eigen hut met wc en douche én een patrijspoort. Het zeilschip heeft ook een gezellige gemeenschappelijke ruimte waar we uiteindelijk de meeste tijd doorbrengen. Tegen het eind van de middag is het dan zover: we verlaten de haven. Terwijl we op het dek in de zon staan, zien we Longyearbyen steeds kleiner worden.
Even voor de goede orde: we zijn niet mee met een zeilreis in de zin van ‘zelf zeilen’. We genieten van de sfeer op dit schip maar het varen wordt door de bemanning gedaan waarbij er slechts af en toe, wanneer de wind (richting) dit mogelijk maakt, écht gezeild wordt. Als je het leuk vindt om af en toe te helpen dan kán dat maar het wordt dus niet van je verwacht.
Eten en drinken aan boord
Tijdens de reis worden we niet alleen qua natuur, maar ook culinair enorm in de watten gelegd. Ontbijt, lunch en avondeten gebeurt in de gemeenschappelijke ruimte. Als we ‘s middag terugkomen op het schip is er altijd koffie, thee en versgebakken taart. In de avond is er de mogelijkheid om een drankje te nuttigen, waarbij je zelf moet aanvinken wat je hebt gebruikt. Aan het eind van de reis reken je dat dan af.
Iedere dag een andere omgeving
Tijdens het ontbijt krijgen we het dagprogramma te horen. Activiteiten en route zijn afhankelijk van de weersomstandigheden. Ook maakt de bemanning op de kaart duidelijk waar we ons bevinden. Er wordt ook vaak ‘s nachts gevaren (het wordt niet donker), dus als je de volgende ochtend opstaat en naar buiten gaat ben je in een compleet andere omgeving.
Dagelijks nieuwe avonturen met de zodiacs
In principe gaan we één of twee keer per dag met zodiacs aan land. In het begin is dat wel even spannend, maar al snel is het de gewoonste zaak om in en uit te stappen. Vergeet niet je zwemvest om te doen (anders mag je niet mee) en zorg dat je je rubberen laarzen aan hebt. Als je aan land gaat sta je vaak even in het water en natte wandelschoenen lopen niet zo prettig. Het wandelen zelf doe je bij voorkeur ook met je rubberen laarzen aan want de bodem is nogal eens drassig of écht nat.
Wandelen door het gebied van de ijsberen
De regel is dat eerst de gidsen aan land gaan om het gebied te verkennen. We bevinden ons namelijk in het territorium van de ijsbeer. Die willen we niet van al te dichtbij tegen komen. De gidsen lopen altijd met een geweer en als groep ben je voor je eigen veiligheid verplicht om bij de gidsen in de buurt te blijven. Pas als het sein veilig is gegeven, mogen we met de zodiacs aan land. Deze zogenaamde landingen zijn iedere keer anders. Vaak maken we mooie wandelingen, waarbij we altijd wel zicht op een kustlijn, ijsschotsen of gletsjers hebben. Maar we bezoeken ook meer specifieke plekken. Een kleine opsomming:
Ny-Ålesund
We leggen aan bij het gehucht Ny-Ålesund, waar vooral wetenschappers verblijven tijdens de zomermaanden. We lopen wat rond en nemen een kijkje bij het postkantoor. Er is zelfs een winkeltje. Overigens worden Barentszburg, de enige andere bewoonde nederzetting, en de overblijfselen van Pyramiden niet meer bezocht. Dit is Russisch grondgebied en onderdeel van de internationale boycot vanwege de huidige politieke situatie.
Amsterdam Oya: stukje Nederlandse geschiedenis
Ook gaan we aan land bij Amsterdam Oya met z’n resten van traanovens. Zoals de naam al doet vermoeden, ligt hier een stuk Nederlandse walvisvaartgeschiedenis. Maar het weer is wel héél vies, koud en miezerig dus ons zeilschip lonkt. Je kunt je niet voorstellen dat mensen daadwerkelijk op deze onherbergzame plek werkten en woonden. Er liggen ook walrussen in een grote groep bij elkaar. Stil en langzaam kunnen we ze tot op veilige afstand benaderen. De fotografen onder ons zijn helemaal blij.
Pelsjager-hutten
We verkennen meermaals de omgeving rondom oude pelsjager-hutten die soms nog deels ingericht zijn met oude voorwerpen. Niets van wat op Spitbergen ligt mag worden meegenomen, dus ook geen leuke dingetjes uit een oude hut. Zelfs een stukje glas of een verroeste spijker heeft de status van cultureel erfgoed.
Oude mijnen
Ook bezoeken we de overblijfselen van een marmer-mijn en een gips-mijn. Het is indrukwekkend om de resten te zien van iets wat eerst een drukke industriële activiteit moet zijn geweest. De natuur neemt het vervolgens weer over zodat deze sporen van menselijke activiteit uiteindelijk weer opgaan in de omgeving.
Rendieren, poolvossen en verschillende planten
Tijdens onze wandelingen worden rendieren en poolvossen bijna vertrouwde metgezellen. En de vogelaars onder ons komen ruimschoots aan hun trekken. Maar we krijgen gaandeweg ook belangstelling voor bloemetjes, plantjes, korstmossen, fossielen, mooie stenen en ga zo maar door. Het is maar goed dat onze gidsen op de eventuele ijsberen blijven letten, want soms vergeten we dat die er ook nog kunnen zijn.
Daar zijn ze: ijsberen!
Uiteindelijk krijgen we tussen de ijsschotsen én veilig vanaf onze boot dan tóch ijsberen te zien. Je weet dat ze er zijn, maar als je ze dan ziet is het toch onwerkelijk. Je kunt je eigenlijk niet voorstellen dat zo’n beest daar kan leven… en waarvan? We zijn er allemaal stil van en de fotografen kunnen wederom hun lol op.
Na een uurtje stil tussen de ijsschotsen gedobberd te hebben, heerlijk in ze zon, start de motor weer en varen we verder. Maar dat valt nog niet mee: schurend langs ijsschotsen, heel langzaam, geknars van ijs, soms weer even achteruit. Uiteindelijk komen we het immense ijsschotsenveld weer uit en kunnen we onze route vervolgen.
IJsschotsen, wildlife en indrukwekkende stilte
Tijdens het varen zijn er altijd wel mensen die buiten staan te turen naar eventuele vogels, walvissen, ijsberen of walrussen. Omdat je niet continu buiten kunt staan, vertrouwen we er soms ook op dat we wel gewaarschuwd worden als er buiten écht iets te zien is. Er worden inmiddels grappen gemaakt in de sfeer van: “voor maar twee walrussen ga ik niet meer naar buiten”.
De laatste dag in arctische sferen
We raken ongemerkt zó in een roes van varen, natuur, slapen, eten, wandelen, ijsschotsen, gletsjers, vogels, vossen, walvissen, walrussen en versgebakken taart dat ik me ineens realiseer dat onze Spitsbergen ronde zijn laatste dag heeft bereikt. Na aankomst in Longyearbean kunnen we nog één dag wennen aan de beschaving, waarna het tijd is voor onze vlucht via Oslo terug naar Amsterdam.
Spitsbergen zelf ontdekken per zeilschip?
De Rembrandt van Rijn vaart in 2025 én 2026 naar Noord-Spitsbergen. We vertellen je graag alles over deze reis!
