Als je aan IJsland denkt, denk je waarschijnlijk aan spectaculaire landschappen, gletsjers, geisers en… vulkanen. Recente vulkaanuitbarstingen op IJsland kunnen sommige reizigers afschrikken, maar erupties horen nu eenmaal bij IJsland.

Over de afgelopen eeuwen gerekend is er gemiddeld één keer in de vijf jaar een vulkaanuitbarsting op het eiland. Gelukkig eigenlijk altijd in onbewoond gebied, waardoor het écht gaat om een natuurverschijnsel en – voor de duidelijkheid – niet over ramptoerisme.

De IJslanders zelf zijn bij een uitbarsting direct enthousiast om de lavastroom van dichtbij te bekijken. De overheid houdt in de gaten of het gebied veilig bezocht kan worden en hoe dichtbij je kunt komen. Ben je dus op IJsland en is er een vulkaanuitbarsting waar je bij in de buurt kunt komen, dan ben je getuige van een grote natuurkracht en een unieke gebeurtenis.

Vulkanen in IJsland: een kijkje in de kracht van de natuur

IJsland is letterlijk gevormd door vulkanische activiteit. Het ligt op het Mid-Atlantisch breukvlak, waar het Noord-Amerikaanse en Euraziatische continent uit elkaar drijven, én op een zogenaamde hotspot. Dat is een plek met veel vulkanische activiteit, gevoed door een magmapluim onder de aardkorst. Wij zijn gewend om de aarde te zien als een vaste structuur, maar in IJsland zie je met eigen ogen hoe de aarde is gevormd. Er zijn jonge en oude lavavelden, geisers en solfatorenvelden met kokende modderpoelen en dampende kratertjes. Je ziet én ruikt de geologische kracht van IJsland.

Er zijn meer dan honderd vulkanen op het eiland, waarvan ongeveer 30 actieve vulkaansystemen. Heel bekend zijn de Askja, Hekla en Katla.

De vulkaanuitbarsting op het schiereiland Reykjanes

Sinds 2021 zijn er op het schiereiland Reykjanes regelmatig erupties. Deze duren soms enkele dagen en soms blijft er maandenlang gloeiende lava uit de krater stromen. De geschiedenis leert dat een periode van vulkaanuitbarstingen in dit gebied wel tientallen jaren kan duren, waarbij er af en aan scheuren en kraters in de aardkorst omtstaan.

Zelf heb ik het enorme voorrecht gehad om in 2022 de eruptie van dichtbij te zien. Het was een onvergetelijke ervaring. Je begon met een wandeling van anderhalf uur, waarbij je langs de gestolde, maar nog warme lava van 2021 liep en waarbij de spanning bij mij toenam. Tot we in de verte een rookpluim zien. We rennen bijna en de tranen springen in mijn ogen als ik de krater, waar dikke gloeiende lava traag uitstroomt, in het zicht krijg. Vervolgens kunnen we rustig op een veilige afstand een uur zitten kijken. De lava spuit in klodders de lucht in. We horen de vulkaan ‘ademen’ en we voelen de warmte. Woorden schieten tekort.

Is reizen naar IJsland veilig tijdens een vulkaanuitbarsting?

De ene uitbarsting is de andere niet. Wij als reisorganisatie houden de situatie ter plaatse in de gaten, samen met lokale partijen. Bij de huidige uitbarstingen op Reykjanes, net als bij de meeste erupties, is er geen enkele belemmering om een reis naar IJsland te maken.

De internationale vluchten gaan gewoon door. Alleen een klein deel van Reykjanes, rond het dorp Grindavík, is soms afgesloten. Verder kun je overal op het schiereiland rondrijden en wandelen. Op de rest van IJsland merk je er helemaal niets van. Om een collega te quoten die op IJsland was toen een uitbarsting begon: “Als ik geen berichtje uit Nederland had gekregen, had ik er niets van gemerkt”.

Veiligheid staat in IJsland voorop. Zowel voor de bewoners van het nabijgelegen Grindavík, als voor nieuwsgierige bezoekers. Volg wel de instructies die aangegeven staan, als bijvoorbeeld een weg afgesloten is, of kijk op safetravel.is voor meer informatie. Wie weet ga je het meemaken, dat je getuige bent van een uitbarsting en dat je de lava met eigen ogen ziet stromen of de hemel rood ziet kleuren.

Wel vulkanen, ook zonder uitbarsting

Ook zonder vulkaanuitbarsting is het IJslands vulkanisme indrukwekkend en kun je er veel van zien. Dit zijn een aantal gave vulkanische activiteiten die je kunt doen:

1. Wandel over de rand van een krater

De omgeving rond het Mývatn meer, in het noorden van IJsland, barst van de vulkanische energie. Wandel naar lavaveld Krafla en de kokende modderpoelen bij Námaskard. Je ziet er stoom uit de grond spuiten en ruikt de zwavellucht. De Hverfjall krater, van 1 kilometer doorsnee, kun je beklimmen voor een spectaculair uitzicht over het vulkanische landschap.

2. Krater van Askja de vulkaan

De Askja krater ligt in het onbewoonde binnenland van IJsland. Je kunt er alleen in de zomermaanden heen met een 4×4 auto of een excursie per superjeep.
De laatste eruptie was er in de jaren ’60 van de vorige eeuw. Er is een grote caldera in een leeg en kaal gebied. Op de rand bevindt zich een kleiner kratermeer, Víti. Met heel veel moeite kun je erin afdalen en badderen in het lauwe water.

3. Kerid

Kerid is een opvallende vulkanische krater in de Gouden Cirkel van IJsland. Het helderblauwe kratermeertje wordt omsloten door wanden met rood gesteente. Je kunt helemaal rond wandelen. Het is een prachtige, toegankelijke bestemming in het IJslandse landschap.

4. Bezoek een lavatunnel of lavagrot

Wil je een vulkaan van binnen zien? Bezoek dan een lavatunnel of lavagrot. Hier loop je letterlijk door de bevroren lavastromen van een eeuwenoude uitbarsting. De grillige vormen en unieke kleuren aan de wanden maken het een bijna buitenaardse ervaring. Dit kan bijvoorbeeld bij de Raufarhólshellir lavatunnel, vlak bij Reykjavik of bij de Vatnshellir Lava Cave op Snaefellsnes.

5. Show over vulkanisme met een gloeiende lavastroom

Het is niet de ‘real thing’, maar wel een leuke en informatieve ervaring: bezoek de Lava Show in Reykjavík of in Vík. Je leert over de vulkanen in IJsland en hun rol in de vorming van het eiland. Hoogtepunt is de stroom gloeiende lava die je van dichtbij kunt bekijken en waarvan je de warmte voelt.

Tips voor reizigers

Het is je nu duidelijk: IJsland is een vulkanisch eiland en juist daarom een fantastische natuurbestemming. Boek je een reis via Senja Reizen dan weet je zeker dat je altijd de laatste updates ontvangt. Wij houden de situatie ter plaatse in de gaten en nemen contact op als er iets te melden is.

Mocht het mogelijk zijn om veilig een vulkaanuitbarsting mee te maken, dan voorzien wij je van alle nodige informatie. Wie weet kun je IJsland ontdekken zoals maar weinig anderen ooit zullen meemaken.